ضبط صوتضبط صوت ابزار نگهداری و پخش صدا می‌باشد. ۱ - کاربرد فقهیعنوان یاد شده از عناوین جدید است که از احکام مرتبط با آن در مسائل مستحدثه سخن گفته‌اند. ۲ - حکم شنیدن اذان از ضبط صوتبه تصریح برخی، شنیدن اذان از ضبط صوت و مانند آن کفایت از اذان نماز نمی‌کند و نمازگزار خود باید اذان بگوید؛ چنان که حکایت اذانِ پخش شده از ضبط صوت استحباب ندارد و در صورت حکایت، اذان ساقط نمی‌شود ۳ - حکم شنیدن آیه سجده از ضبط صوتآیا گوش دادن به آیه سجده از ضبط صوت و مانند آن موجب وجوب یا استحباب سجده می‌شود یا نه؟ مسئله اختلافی است. [۵]
مدارک العروة، ج۱۵، ص۴۷۶.
امام خمینی در این باره معتقد است: ظاهر این است که در وجوب سجده بر کسی که آیه سجده را گوش می‌کند، شرط است که آنچه را شنیده است به‌عنوان تلاوت و به‌قصد قرآن بودن خوانده شده باشد، بنابراین اگر شخصی به‌وسیله آیه‌ای سخن بگوید، بدون آنکه قصد تلاوت قرآن را داشته باشد، با گوش‌دادن آن سجده واجب نمی‌شود و همچنین است اگر آیه سجده را از بچه غیر ممیّز یا شخص خواب یا از ضبط صوت بشنود؛ اگرچه احتیاط (مستحب) آن است که سجده نماید، خصوصاً در مورد شخص خواب. [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۷۱، البحث حول المسائل المستحدثة، منها الرادیو و التلفزیون و نحوهما، مسالة۴.
۴ - امرار معاش از ضبط صوتضبط صوت از آلات مشترک است که هم منافع حلال دارد و هم حرام . کسب درآمد از آن به ساختن و خرید و فروش و نیز استفاده از آن در منافع حلال، جایز و در منافع حرام، حرام است. ۵ - شنیدن از ضبط صوت در موارد ترتب حکم بر انشاء یا اخباردر موارد ترتب حکم بر انشاء یا اخبار، مانند شهادت ، اقرار ، قذف ، لعان ، تهمت ، فحش ، حکم حاکم و رؤیت هلال ، بر آنچه از ضبط صوت پخش می‌شود، هیچ اثری مترتب نمی‌گردد. بنابر این، پخش شهادت یا اقرار و مانند آن، شهادت یا اقرار محسوب نمی‌شود و در نتیجه آثار شهادت یا اقرار بر آن بار نمی‌گردد و چنانچه علم پیدا شود که آنچه پخش شده مثلا اقرار یا شهادت فلانی است، از باب حکایت آن از اقرار یا کشف از شهادت بینه، دارای اثر است نه از باب اقرار یا شهادت. امام خمینی در این باره می‌فرماید: آیا احکام و آثار، بر اقاریر و غیر آن‌ها درصورتی‌که در ضبط‌صوت‌ها، ضبط باشد، مترتب می‌شود؟ بدون شبهه آثار بر آنچه که در ضبط‌صوت‌ها است مترتب نمی‌شود؛ پس پخش آنچه که در ضبط صوت است اقرار و همچنین شهادت و قذف و همچنین حکم و غیر آن‌ها، نمی‌باشد. لیکن اگر بداند به اینکه آنچه که در ضبط صوت ضبط شده، اقراری است که از فلان کس ضبط شده، از باب حکایت از اقرار او به اقرارش اخذ می‌شود، نه از باب اینکه خودش اقرار است و از باب کشف از شهادت بیّنه و حکم حاکم و قذف قاذف. و همچنین درصورتی‌که معلوم باشد آنچه که ضبط شده حقیقتاً از واقع ضبط و ثبت شده است. و با احتمال اینکه این صدا مشابه آن چیزی است که به او نسبت‌داده‌شده، اثری بر آن مترتب نمی‌شود، نه بر آنچه که از ضبط‌صوت‌ها پخش می‌شود و نه بر آنچه که بدون واسطه، به طور مستقیم پخش می‌گردد. [۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۷۳، البحث حول المسائل المستحدثة، منها الرادیو و التلفزیون و نحوهما، مسالة۱۱.
و از همین باب است که در جای دیگر تحریرالوسیله آمده است: جواز طلاق به‌واسطه رادیو و بلندگو درصورتی‌که دو شاهد عادل بشنوند، بعید نیست. و حضور آن‌ها در مجلس طلاق واجب نمی‌باشد. ولی احتیاط (مستحب) خلاف آن است. این در صورتی است که طلاق در رادیو مستقیماً اجراء شود - نه به‌واسطه ضبط صوت - و حکم در ظهار مانند طلاق است. [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۷۱، البحث حول المسائل المستحدثة، منها الرادیو و التلفزیون و نحوهما، مسالة۹.
۶ - از مؤونه بودن هزینه خرید ضبط صوتخرید تلویزیون و رادیو و ضبط صوت و تعمیرات آن‌ها «به مقدار شان از مؤونه است.» و به همین لحاظ خمس دارد. ۷ - جایز نبودن گوش‌دادن به صدای ضبط شده همسر سابق از روی شهوتگوشدادن به صدای ضبط شده همسر سابق، بعد از جدایی به‌واسطه اتمام مدت عقد موقت یا طلاق و مانند آن «جایز نیست، مگر اینکه از روی شهوت نباشد.» ۸ - پانویس۹ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۱۳۵. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |